این روزها آرتروز زانو یکی از رایج‌ترین بیماری‌های آرتریت است که احتمال وقوع آن با بالا رفتن سن افراد، افزایش می‌یابد. معمولا این بیماری بیشتر در خانم‌ها دیده می‌شود و با درد مفاصل همراه است. بنابراین در نظر داریم در این مقاله از دکتر مهناز شکروی، درباره مواردی مانند درمان آرتروز زانو و علائم آن و غیره صحبت کنیم.
آرتروز چیست؟
آرتروز بیماری است که بیشتر مواقع روی مفاصلی که وزن بدن را تحمل می‌کنند مثل مفصل ران ، زانو و قوزک پا تاثیر می‌گذارد. تعریف ساده‌ی آرتروز متورم شدن مفصل است که باعث ورد ، درد و از بین رفتن لایه‌ی غضروفی بین مفصل می‌شود. غضروف در زانو در نقش تشکی است که میان دو استخوان را پوشانده است. علت بوجود آمدن آرتروز فرسایش زیاد لایه‌های غضروفی مفصل است که استخوان زیرین را بدون حفاظ گذاشته و باعث درد می‌شود. هنگامی که آرتروز تا مرحله‌ی بی محافظ شدن کامل هر دو سطح مفصل پیشرفت می‌کند ، درد شدید و ناتوانی در حرکت رخ می‌دهد که به کمک روش معالجه‌ی غیرجراحی دیگر قابل کنترل نیست.
آرتروز زانو چیست؟
آرتروز در اصل به درد مفاصل، التهاب و تورم در مفصل گفته می‌شود و ممکن است تمام مفاصل بدن به آن دچار شوند. با این حال شایع‌ترین مفصل که درگیر می‌شود، مفصل زانو است. آرتروز زانو باعث می‌شود بسیاری از فعالیت‌های عادی روزانه شما به سختی انجام شود از جمله بالا و پایین رفتن از پله‌ها یا هر کاری که نیاز به خم کردن زانو دارد. شایع‌ترین انواع آرتروز ، آرتروز و آرتریت روماتوئید است. اما بیش از 100 شکل مختلف دیگر این بیماری نیز وجود دارد. در حالی که آرتریت عمدتا یک بیماری مختص بزرگ‌سالان است؛ برخی از اشکال آن در کودکان نیز مشاهده شده است. اگرچه درمانی برای ورم مفاصل وجود ندارد؛ اما گزینه‌های درمانی زیادی برای کمک به مدیریت درد و فعال نگه داشتن افراد وجود دارد.
علائم آرتروز زانو
علائم این بیماری عبارتند از:
- دردهای شدیدی که هنگام فعالیت افزایش پیدا می‌کنند
- ایجاد تورم و التهاب در مفصل
- احساس گرمی در مفصل زانو
- خشکی زانو بخصوص بعد از نشستن طولانی مدت یا هنگام صبح
- کاهش توانایی در حرکت دادن زانو مانند کاهش توانایی در بالا رفتن از پله‌ها
- شنیدن صداهایی مانند خرد شدن یا گیر کردن مفصل هنگام حرکت دادن زانو(صدا دادن یا تق تق زانو)
- کاهش انعطاف‌پذیری مفصل
- تغییر شکل و اندازه مفصل
- تغییر حالت پاها مانند پرانتزی شدن یا داشتن زانوهای کج
- احساس ضعف یا بی‌ثباتی در زانو
علل ایجاد آرتروز زانو
آرتروز زانو رایج‌ترین نوع بیماری آرتروز است که حتی جوانان را نیز ممکن است درگیر کند. در نتیجه این موضوع پیر و جوان نمی شناسد؛ اما آمار ابتلای افراد مسن به این مشکل بیشتر از افراد کم سن و سال است. تحقیقهای پزشکی نشان داده است که احتمال بروز این بیماری در افراد بالای 45 سال افزایش می‌یابد و همچنین احتمال ابتلای آن در خانم‌ها بیشتر از آقایان است.
از علل بروز ایجاد بیماری آرتروز زانو در افراد مختلف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش سن که شایع‌ترین علت بروز آرتروز است.
- افزایش وزن که باعث افزایش فشار روی مفاصل و به خصوص مفاصل زانو می‌شود.
- وراثت
- جنسیت
- آسیب‌های ناشی از فشار مکرر روی زانو مانند داشتن برخی شغل‌های خاص که نیاز به انجام فعالیت‌های سنگین دارند و باعث فشار روی زانو می‌شوند.
- ورزش بیش از حد و انجام ورزش‌هایی مانند فوتبال یا تنیس به صورت منظم
- سایر بیماری‌ها مانند روماتیسم مفصلی و برخی اختلالات متابولیکی مانند افزایش غیرطبیعی آهن یا تولید بیش از اندازه هورمون رشد
این بیماری چگونه تشخیص داده می شود؟
متخصص ارتوپد بررسی‌های بالینی روی زانوها انجام می‌دهد و با معاینه فیزیکی از زانو احتمال وجود این بیماری را مورد تشخیص قرار می‌دهد. البته در بیشتر موارد از روش هایی مانند تصویربرداری از زانو برای تشخیص دقیق تر آن کمک می‌گیرند. معاینه فیزیکی به بررسی موارد زیر می پردازد:
- ناحیه مفصل زانو دردناک یا قرمز و متورم شده باشد
- نشانه هایی از آسیب دیدگی زانو وجود داشته باشد
- حرکت زانو ها به چه شکل است ومحدوده حرکتی تان چه اندازه است؟
- آیا زانو شل شده و فرد قابلیت کنترل آن را ندارد؟
- نحوه ی راه رفتن آهسته و میانه فرد چگونه است؟
چگونه آرتروز زانو را درمان می‌کنید؟
برای درمان آرتروز زانو جراح یا متخصص ارتوپد با توجه به آسیب هایی که در این ناحیه وارد شده است و با توجه به شدت فرسودگی مفصل درمان‌های لازم را مد نظر قرار می‌دهند، روش‌های درمانی که امروزه پاسخ خوبی ارائه می‌دهند شامل تزریقات درون مفصلی ، داروها و جراحی هستند که کمک می کند غضروف ها ترمیم و یا در موارد حاد جایگزین شوند. ممکن است در یک فرد از روش های ترکیبی برای درمان استفاده شود تا نتیجه ایده آل حاصل گردد.
درمان‌های غیر جراحی آرتروز زانو
- استفاده از داروهای مسکن
- انجام فیزیوتراپی
- حفظ وزن سالم
- استفاده از زانوبند
- استفاده از ارتزهایی مانند کفی یا کفش مخصوص
- تزریق کورتیزون (استروئید)
درمان‌های جراحی آرتروز زانو
پیوند غضروف، غضروف سالم برای پر کردن در غضروف شما استفاده می شود
- استئوتومی زانو
- تعویض جزئی مفصل زانو
- تعویض کامل مفصل زانو
در چه مواردی جراحی مفصل زانو توصیه می‌شود؟
پزشک شما ممکن است روش جراحی را در موارد زیر توصیه کند:
- درمان‌های غیر دارویی و فیزیوتراپی تاثیر گذار نباشند
- بیماری برایتان دچار مشکلاتی در کیفیت زندگی شده باشد
- نتایج تصویربرداری و آزمایشات نشان دهد که مفصل زانو تان به شدت آسیب دیده و قابل جبران نیست
جمع بندی
آرتروز زانو یکی از بیماری های است که بسیاری از افراد را درگیر می کند و برای درمان این عارضه در مرحله آخر از جراحی تعویض مفصل زانو استفاده می کنند. در مراحل اولیه بیماری از روش های غیر جراحی برای کاهش درد استفاده می شود. آرتریت زانو می تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه دردناک، حرکت را مختل می کند و باعث تورم مفصل می شود. آرتروز زانو می تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد، اما خبر خوب این است که درمان ها می توانند شدت علائم را کاهش دهند.
